Separataizam u prigrađu

Kaluđerica opština?

Podregrevanje snova o samostalnosti uoči izbora, političkim partijama ili grupama građana već po pravilu donosi nekoliko hiljada sigurnih glasova, a žiteljima tih naselja uverenje da će nezavisni mnogo bolje živeti

Najava svakih novih lokalnih izbora u pojedinim beogradskim naseljima aktuelizuje priču o njihovom pretvaranju u samostalne opštine. Posle Surčina, koji je taj naum i ostvario, slične ambicije imaju i Borča, Sremčica, Batajnica, neka rakovička naselja i naravno – Kaluđerica. Podgrevanje snova o samostalnosti uoči izbora političkim partijama ili grupama građana već po pravilu donosi nekoliko hiljada sigurnih glasova, a žiteljima tih naselja uverenje da će nezavisni mnogo bolje živeti.

Separatističke težnje u Kaluđerici postoje više od dve decenije. Iako se nalazi na domak Beograda ovo naselje “pripalo” je opštini Grocka, čije se administrativno sedište nalazi u istoimenom naselju, udaljenom čak dvadeset kilometara nizvodno od Dunava. Većina Kaluđerčana, nikada nije mogla da se pomiri s činjenicom da i za najobičniji birokratski “papir” mora da putuje čak u Grocku, pa je težnja ka osamostaljenju stalno prisutna. Poslednjih godina razlozi su postali mnogo ozbiljniji, јер se Kaluđerica, ali i čitava opština Grocka nalaze se u ozbiljnim problemima. Opštinska kasa trenutno je u minusu od oko 300 miliona dinara, vlasti se smenjuju jedna za drugom, optužbe za korupciju pljušte sa svih strana, a saradnja s Gradom Beogradom ostaje ista – nikakva.

Odustvo pomoći iz gradske kase, loše upravljanje opštinom, upadljiv nedostatak velikih investicija, doveli su do toga da Kaluđerica postane slepo crevo Beograda. Trenutno ovde ima oko 8.000 kuća sa oko 30.000 stanovnika. Blago rečeno uslovi života su nezadovoljavajući, lokalnoj montažnoj ambulatni upotrebna dozvola istekla je još pre 15 godina, u vrtiću “Lane” na listi čekanja nalazi se oko 800 (!) mališana, osnovna škola “Aleksa Šantić” radi u tri smene, ulice su izrovane, autobuska stajališta pravo ruglo, nema adekvatne pijace, dečjih igrališta, supermarketa, a od gromoglasno najavljivane legalizacije ni traga ni glasa.

Tri varijante samostalnosti

Sve to čini vrlo pogodno tle za proturanje ideje o osamostaljenju. Upravo je zastupajući ovu tezu na prošlim lokalnim izborima, grupa građana pod nazivom “Snaga građana” osvojila tri odbornička mandata, što im je dalo osnova da i danas igraju značajnu ulogu u opštinskoj vlasti. Nimalo slučajno, njeni predizborni plakati na kojima upadljivo piše “Kaluđerica naša opština” i pre nekoliko dana pojavili su se u ovom naselju. To što ova grupacija u proteklih četiri godine ništa nije učinila da Kaluđerica zaista postane opština kao da nikome nije važno, priča se ponovo zavrtela.

Ipak, mnogo značanije od toga jeste pitanje da li Kaluđerica zaista može da bude osamnaesta beogradska opština. Ne treba biti stručnjak pa zaključiti da – ne može. Kaluđerica prosto ne poseduje ni administrativne, ni finansijske, a ni organizacione sposobnosti da sama postane nova opština. Da je proces osamostaljivanja dugačak i složen i da dobra volja nije navažnija, najbolje je osetila opština Surčin, koja ni posle četiri godine od odvajanja od Zemuna nije stala na svoje noge. (Primera radi, opštinska uprava smeštena je u lokalima tamošnjeg tržnog centra, pa se do predsednika opštine može doći tek pošto se posetilac provuče kroz buljuke kineske garderobe, a pri tom to nije naveći surčinski problem). Rečju, Kaluđerici fali sve osim dobre volje.

Svestan te činjenice, opštinski odbor Demokratske stranke u Grockoj počeo je pre nekoliko meseci kampanju za odvajanje pet gročanskih naselja od matice. Prema ovoj ideji, Kaluđerica, Vinča, Leštane, Ritopek i Boleč lako bi mogli činiti novu beogradsku opštinu. Ovu tezu potkrepljuju činjenicom da su pet navedenih naselja i fizički odvojena od ostatka gročanske opštine, da čine kompaktnu celinu i da zahvaljujući broju stanovnika i svom ekonomskom potencijalu zaista mogu podneti teret nezavisnosti. Već na prvi pogled jasno je da ova ideja ima više šanse da uspe, jer ova naselja zaista čine geografsku celinu, a njihovi žitelji prirodno gravitiraju ka Beogradu, a ne ka Grockoj. U prilog ovoj tezi ide i činjenica da se u Leštanima i Boleču nalazi velika industrijska zona iz koje se može crpeti ekonomska moć. Ako se tome doda i tradicionalna netrpeljivost između južnog i severnog dela opštine (jedni druge stalno optužuju da opštinske pare usmeravaju ka “svojoj vodenici”), nije teško zamisliti da bi između Kaluđerice, Vinče, Boleča, Lešana i Ritopeka s jedne strane i Grocke, Vrčina, Begaljice, Zaklopače, Umčara i ostalih s druge, zaista moglo doći do “razvoda”.

Prema trećoj varijanti “kaluđeračkog separatizma”, Kaluđerica bi trebalo da se odvoji od Grocke, ali ne da bi postala samostalna, već da bi se pripojila opštini Zvezdara. Zagovornici ove ideje tvrde da bi prisjedinjenje Kaluđerice Zvezdari bilo logično, jer se zbog ubrzane izgradnje više i ne zna tačno gde su granice Kaluđerice i Zvezdare. Oni tvrde da bi Kaluđerica tada automatski stekla status gradskog naselja, te da bi imala mnogo lakši pristup izvorima finansiranja (čitaj: gradskom budžetu). Ova varijanta se zaista čini najidealnijom, ali problem je u tome što je za sada nijedan ozbiljan politički činilac ne zastupa, a opština Zvezdara o svemu upadljivo ćuti, verovatno nezainteresovana da pored Velikog i Malog Mokrog Luga o svoj vrat obesi još jedan kamen u vidu “najvećeg divljeg naselja na Balkanu”.

Dugačak put

O ovim inicijativama ćute i čelnici opštine Grocka, manje zbog toga što su zaokupljeni vlastitim održanjem na vlasti, a više što su svesni da je put od ideje do nezavisnosti trnovit i dugačak. Potrebno je, naime, da zeleno svetlo najpre da opština Grocka, potom da se s tim slože i odbornici Skupštine grada, promeni Statut Grada i obave još raznorazne pravne formalnosti. Jasno je ipak da bi odvajanjem Kaluđerice i ostalih četiri naselja, Grocka bila na gubitku, ako ni zbog čega drugog ono zbog već pomenute industrijske zone u Leštanima. Ako nju izgubi, Grockoj kao izvor prihoda ostaju još samo privredna zona u Vrčinu i već posrnuli poljoprivredni proizvođači jagoda i kajsija.

Na temu formiranja osamnaeste beogradske opštine ne govori se ni u Gradu Beogradu. To ne treba da čudi jer je komunikacija na relaciji Grad – (čitaj: gradonačelnik Bogdanović) – opštinske vlasti u Grockoj u prekidu već pet godina. Ipak, nije daleko od pameti da formiranje nove opštine gradskim vlastima nije milo, malo zbog negativnog iskustva sa Surčinom, a više zbog toga što slične apetite ima i još nekoliko nezadovoljnih beogradskih prigradskih naselja.

Sve u svemu, čini se da će ideja o “Kaluđerici opštini” i ovog puta ostati samo ideja. Poslužiće, kao i mnogo puta ranije, za sticanje jeftinih političkih poena, ali nažalost, ni za šta više od toga.